Krishnamurti in Ommen

Toen ik onlangs bij mijn ouders op bezoek was in Nijverdal heb ik samen met mijn vader de Krishnamurti wandeling bij Ommen gelopen. Het is een schitterende wandeling over het landgoed Eerde, waar de beweging rond Krishnamurti was gehuisvest. De wandeling is 15 kilometer lang en begint bij het station Ommen. Wij zijn begonnen met wandelen bij de ‘Steile Oever’ omdat we met de auto waren en de ‘Steile Oever’ een erg mooi plekje is. Je kunt hier zien hoe de Regge er uit zag voordat deze werd gekanaliseerd. Als je over het landgoed Eerde loopt kan je wel begrijpen waarom uitgerekend deze plek tot een spiritueel centrum van deze wereld kon worden. Het is een mooie en rustige omgeving die uitnodigt tot bezinning. Je kunt je goed voorstellen dat de volgelingen van Krishnamurti hier hebben lopen mediteren.

Jiddu Krishnamurti was een uit India afkomstige spiritueel leraar, hij werd op 12 mei 1895 in Madanapalle in Zuid-India geboren als het achtste kind van Jiddu Naraniah, een brahmaanse goevernements-ambtenaar. Na het overlijden van zijn moeder Sanjeevamma in 1905 verhuisden Krishnamurti en zijn familie in 1909 naar Adyar –nabij Madras– waar zijn vader ging werken bij het daar gevestigde hoofdkwartier van de Theosofische Vereniging, welke onder leiding stond van Annie Besant en Charles Webster Leadbeater. Hij was reeds op 15 jarige leeftijd aangesteld als het hoofd van een beweging die werd aangeduid als de "Orde van de Ster in het Oosten".Deze orde was opgericht in het jaar 1911 te Benares door de leiders van de Theosofische Vereniging, omdat zij in Krishnamurti een wereldleraar zagen. C.W. Leadbeater had hem op het strand zien spelen en zag dat hij een helder aura had. Leadbeater en de presidente van de Theosofische Vereniging, de Engelse feministe, mevrouw Annie Besant voedden Krishnamurti op en redden hem van het lot van veel van zijn broertjes: dood door honger, ondervoeding en gebrek aan verzorging. Na de dood van hun moeder was de toestand in huize Jiddu (de familienaam) namelijk nogal achteruit gegaan.

Na kennismaking met de kinderen van Naraniah maakte de jonge Krishnaji zoveel indruk op hen, dat Annie Besant het voogdijschap over Krishnamurti en zijn broer Nitya verwierf. Krishnamurti werd door de theosofische beweging "Orde van de Ster in het Oosten" wereldwijd gepromoot als nieuwe wereldleraar, waarbij zij beweerden in hem een incarnatie van de Maitreya Bodhisattva te hebben herkend.

Een onderlinge ruzie van de theosofen over deze kwestie leidde bijvoorbeeld tot het uittreden van Rudolf Steiner uit de Theosofische Vereniging en tot de oprichting van de Antroposofische Vereniging door hem in 1912. In december 1910, verscheen Krishnamurti's eerste boekje Aan des Meesters voeten onder het pseudoniem Alcyone.

J. Krishnamurti (1895-1986) heeft bijna 65 jaar lang gesproken voor en met mensen in alle werelddelen. Hoewel hij sprak over inzicht en meditatie, bracht hij geen nieuw geloof, geen nieuwe filosofie. Wat hij deed was samen met zijn toehoorders nagaan wat de oorzaken zijn van de problemen waarmee de mens sinds jaar en dag te kampen heeft.
Krishnamurti vertegenwoordigt daarbij geen enkele 'school', geen enkele richting. Hij houdt zich alleen bij de feiten en is niet geïnteresseerd in ideeën, theorieën of meningen. Hij heeft elk gezag van goeroe, leraar of geestelijk leider altijd afgewezen en wenste geen 'volgelingen'. Volgens hem zijn wij zelf in staat te zien waar het om gaat en hebben wij geen geestelijke leiding nodig. Hij vraagt ons enkel om zijn woorden te gebruiken als een spiegel om onszelf te bekijken zoals wij eigenlijk zijn en het bestaan te zien als één ondeelbaar geheel.
Dan kunnen wij onszelf, op welke leeftijd we ook zijn, radicaal veranderen, niet in de loop van de tijd, maar ogenblikkelijk, en door die verandering de hele structuur van de maatschappij en van onze relaties wijzigen.
Krishnamurti zegt dat deze verandering mogelijk is door meditatie, maar onder meditatie verstaat hij iets anders dan op een bepaalde manier ademen of mantra's herhalen. Meditatie begint voor Krishnamurti met aandacht, met waarnemen van wat zich om ons heen en in onszelf afspeelt, van onze reacties, onze angsten en ons denken, dat het waarnemen stoort en vervormt.


Van april tot september 1911 maakte Krishnamurti met zijn broer en Annie Besant een reis naar Engeland. Van februari 1912 tot december 1921 werden de broers naar Engeland en Frankrijk gezonden om hun opleiding te voltooien. Ter voorbereiding van zijn wereldleraarschap bezocht Krishnamurti vanaf eind 1921 spirituele congressen; ook hield hij rond deze tijd zijn eerste lezingen en bijeenkomsten.

In 1922 kreeg Krishnamurti een stuk grond in bezit in Ojai (Californië ). Van Baron Philip van Pallandt kreeg hij in Ommen in 1924 Kasteel Eerde en een groot stuk grond in bezit, waarop in dat jaar het eerste zogenaamde Ster Kamp werd gehouden.


In de jaren jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw was Ommen het wereldcentrum van de theosofie. Op het landgoed Eerde van Philipp baron van Pallandt had Krishnamurti de Orde van de Ster in het Oosten gevestigd. Dat juist deze Sterkampen in Ommen werden gehouden had alles te maken met het feit, dat baron Philip van Pallandt uit Eerde zijn landgoed inclusief het kasteel hiervoor beschikbaar stelde. Hij had tevoren reeds Krishnamurti in Londen leren kennen en was tevens lid geworden van de eerder genoemde orde. Krishnamurti wilde echter geen privé-bezit. Daarom werd het landgoed plus kasteel ondergebracht in de Eerde Stichting waar Krishnamurti het hoofd van werd. Jaarlijks werden op het landgoed de Sterkampen gehouden. In 1929 hief Krishnamurtu de orde op, omdat hij tegen persoonsverheerlijking was. De baron verkocht het terrein aan de gemeente Ommen. De Sterkampen gingen tot 1938 door, en Krishnamurti was er jaarlijks gastspreker. In 1941 werd op deze plek het strafkamp Erika gevestigd. Krishnamurti wenste daarom na de oorlog niet op deze plek terug te keren.


Reeds in 1925 begon Krishnamurti zijn volgelingen duidelijk te maken dat hij die een ander volgt ophoudt de waarheid te volgen, waarmee hij stelselmatig afstand nam van zijn wereldleraarschap. Op 3 augustus 1929 ontbond hij te Ommen de Orde van de Ster in het Oosten, die op dat moment over de hele wereld zo‘n 40.000 leden telde. Krishnamurti brak formeel met de Theosofische Vereniging in 1930, maar bleef tot zijn dood contacten houden met de vooraanstaande leden van die verenigng. Vanaf toen ging hij over de hele wereld lezingen houden teneinde de mensen ‘onvoorwaardelijk vrij te maken’ van organisaties en rituelen die het zoeken naar de waarheid belemmeren. In Ommen was ook Greet Hofmans een trouwe volgeling van Krishnamurti geweest.

Krishnamurti reisde tot zijn dood op 17 febr. 1986 in Ojai, USA, op en neer tussen Amerika, India en Europa, waar zijn lezingen altijd een groot gehoor vonden. De onder zijn invloed opgerichte scholen te Brockwood Park, UK, Rishi Valley, India en Ojai, USA proberen zijn denkbeelden te verbreiden.

Na het overlijden op 13 november 1925 van Krishnamurti’ s broer Nitya werd D. Rajagopal op 25 november 1925 benoemd tot algemeen secretaris en internationaal penningmeester van de Orde van de Ster in het Oosten.

Tot op de dag van vandaag zijn er mensen die zich laten inspireren door Krishnamurti. Zijn gedachtegoed wordt in Nederland verspreid door de Stichting Krishnamurti Nederland. Krishnamurti hield niet van propaganda. Daar doet deze stichting dan ook niet aan. Hun standpunt is dat wie waarheid en vrijheid zoekt en daarbij Krishnamurti tegenkomt, de ontdekking zelf zal moeten verwerken.