The Grateful dead (later Grateful Dead) is een band die bijna synoniem is met de hippietijd. Aanvankelijk maakte deze band vooral psychedelische muziek, later gingen ze meer de kant op van de countryrock. Hun concerten bleven dankzij de eindeloze improvisaties toch een overwegend psychedelisch karakter houden. Grateful Dead was actief tussen 1965 en 1995. In dat jaar stierf Jerry Garcia die het gezicht van de band was. Jery Garcia was de leadgitarist van de band. Hij speelde gitaar vanaf zijn vijftiende. Hij nam veel mensen voor zich in door zijn warme en charismatische persoonlijkheid. Zonder hem leek The Grateful Dead geen toekomst te hebben. Het bloed kruipt echter waar het niet gaan kan en tegenwoordig treden de overige bandleden allang weer op. Ze hebben onder andere Obama gesteund tijdens de verkiezingscampagne. Ze gaven concerten onder het motto Deadheads for Obama. Dit waren de eerste concerten die ze gaven sinds 2004. Het was ook de eerste keer in hun carrière dat de Dead een kandidaat van een politieke partij steunden.
De Dead was aanvankelijk populair geworden door het geven van gratis concerten in hun woonplaats San Francisco. Ze verdienden er geen geld mee, maar wonnen wel veel goodwill. Uiteindelijk leverde het een platencontract op bij Warner Brothers. Ze waren de huisband van Ken Kesey en zijn Merry Pranksters. Thom Wolfe heeft dit uitgebreid beschreven in zijn Electric Kool Aid Acid Test. Ken Kesey was de schrijver van One Flew Over The Cuckoos's Nest die met het geld dat hij met zijn boek verdiende verschillende happenings organiseerde. Psychedelische drugs zoals LSD werden in ruime mate gebruikt om de geest te verruimen. De geluidsman van de Grateful dead was in die tijd de grootste leverancier van LSD. Tot oktober 1966 was LSD in de Verenigde Staten gewoon legaal. Het gebruik van LSD was ook duidelijk van invloed op de muziek. Waar ze aanvankelijk rhythm and blues speelden, werd de Grateful Dead later een psychedelische band met grote muzikale ambities. Hun psychedelische muziek is beïnvloed door moderne componisten als Karl Heinz Stockhausen.
Hoe men op de naam Grateful Dead is gekomen is een bron van speculaties. Waarschijnlijk ligt de oorsprong in het prikken in een woordenboek.
In 1967 namen ze hun eerste gelijknamige plaat op. Ze deden 3 dagen over de opnamen. Het was een energieke plaat, maar toch was de band niet helemaal tevreden. De sfeer van de live concerten werd niet goed weergegeven. Dat gemis werd ruimschoots goed gemaakt met hun tweede album; The Anthem of the Sun. Dit album verscheen een jaar later in 1968. Ze hadden dit keer 8 maanden over de opnamen gedaan. Het was een artistiek succes, maar het commerciële succes bleef uit. Dit gold ook voor hun derde album Aoxomoxoa (1969). Bij Warner Brothers werd men wanhopig van het feit dat het commerciële succes uitbleef. Het live album dat hierna verscheen (Live/Dead) maakte weer het een en ander goed, al was het niet voldoende om alle schulden te voldoen. Het commerciële succes kwam pas toen de Grateful Dead terugkeerde naar hun country-roots. De albums Workingman's Dead en American Beauty uit 1970 bevatten korte en sterke songs. Volgens sommigen is American Beauty het beste studio album dat de Dead ooit heeft gemaakt. Het bevat in ieder geval de grootste hit uit de bloeitijd van de Dead; het nummer Trucking dat op nummer 64 heeft gestaan in de Amerikaanse hitparade.
Er is een groot verschil tussen de live optredens en de studio opnamen van de Grateful Dead. De live optredens kenmerken zich door eindeloos uitgesponnen improvisaties. Deze improvisaties waren beïnvloed door de denkbeelden van Stockhausen. Stockhausen had het begrip intuïtieve muziek gemunt. Dit is een vorm van vrije improvisatie. Stockhausen had bezwaar tegen het begrip improvisatie omdat zou impliceren dat er regels zijn; regels met betrekking tot stijl, harmonie, melodie etc. Stockhausen wou daar mee breken. Musici moeten in deze muziek hun ego wegcijferen en een puur medium worden, als een radio-ontvanger. Het gaat dus niet om zelfexpressie. Deze vorm van muziek lijkt daarmee iets spiritueels te krijgen. Wat dat betreft hoeft het niet te verassen dat Grateful Dead gecharmeerd is van Stockhausen. Het bewijst ook maar weer eens dat popmuziek en klassieke muziek elkaar niet bijten.
Na 1969, toen de flowerpower begon te verwelken, raakte de fut er een beetje uit bij de Grateful Dead. De band was over zijn artistieke hoogtepunt heen. Het album Blues for Allah was een gelukkige uitzondering. Het is ironisch dat ze hun grootste hit hadden in de jaren tachtig, toen ze allang over hun hoogtepunt heen waren. In 1987 stond de Grateful Dead in de Amerikaanse top tien met Touch of Grey. Na al die jaren begon het geld nu eindelijk binnen te rollen.
In 1995 overleed Jerry Garcia, het gezicht van de band. Dit leek het einde te zijn de Grateful Dead.
Gelukkig besloten de overige leden na bijna tien jaar om weer op te gaan treden. Ze treden vaak op met gastmuzikanten. Op internet leeft de Grateful Dead nog steeds. Er is een uitgebreide website; www.dead.net en op het Internet Archive zijn er meer dan 3000 opnames van de Grateful Dead te vinden.
De Grateful Dead heeft een grote culturele waarde als vaandeldrager van de hippie-beweging en een grote muzikale waarde vanwege een groot aantal uitstekende songs en de virtuoze improvisatie tijdens hun optredens. De muzikale kwaliteiten van de Grateful Dead worden helaas niet altijd op waarde geschat vanwege het flowerpower imago van de band.
De nagedachtenis van Jerry Garcia wordt nog altijd in ere gehouden. In de wijk van San Francisco waar hij geboren is, Excelsior, wordt er jaarlijks in augustus een Jerry Day gehouden. Het huis waar Grateful Dead in de jaren zestig woonde is nog steeds een toeristische attractie. De Dead is dus nog steeds niet dood.
Raymond van Es
.JPG)
.JPG)
Posts
