Donner snoeit in jeugd-WAO

< DEN HAAG - De WAO-uitkering voor jonggehandicapten, de Wajong, gaat op de schop. Jongeren die niet volledig worden afgekeurd – naar verwachting tweederde – moeten vanaf 2010 verplicht aan het werk. Wie aangeboden werk weigert, krijgt geen geld. De meeste nieuwe Wajong’ers ontvangen niet meer de maximale uitkering van 75 procent van het minimumloon, maar 70 procent. Van elke zelfverdiende euro mogen ze de helft houden.
VergrotingVergroting
Donner (ANP)

Dat blijkt uit een notitie van CDA-minister Donner van Sociale Zaken, waarover de ministerraad deze week beslist. Het aantal Wajong-uitkeringen groeit sterk. Er wordt al gesproken van ‘het nieuwe WAO-drama’. In 2007 waren er 167 duizend Wajong’ers, en per werkdag komen er zestig bij. Als er niets gebeurt, zit in 2050 ruim 5 procent van de beroepsbevolking (450 duizend mensen) in de Wajong, schat de uitkeringsinstantie UWV – wat 5,3 miljard euro per jaar zou kosten.

Donner wil dit voorkomen. Net als bij de hervorming van de WAO, twee jaar geleden, stelt hij een ‘tweestromenland’ voor: enerzijds ‘echte’ Wajong’ers, die voor de rest van hun leven zijn uitgeschakeld. Donner schat dat dit eenderde van de aanvragen zal betreffen. Die groep houdt, zonder verdere keuringen, tot 65 jaar recht op 75 procent van het minimumloon.

Daarnaast schetst de minister een groep (tweederde) die met enige hulp perspectief heeft op een baan, maar niet op eigen kracht 75 procent van het minimumloon kan verdienen. Nu is het nog zo dat 98 procent direct volledig wordt afgekeurd. Dat verandert. Donner creëert een ‘Wajong Werkregeling’, waarbij het UWV een reguliere baan aanbiedt. De overheid regelt zaken als aanpassingen op de werkplek, een jobcoach en vervoersvoorzieningen.

Het uitgangspunt daarbij is dat de Wajong’er ten minste 20 procent van het minimumloon – zo’n 200 euro per maand – zelf verdient. De overheid vult dit aan tot 70 procent. Wie meer verdient dan die 200 euro mag daarvan de helft houden. ‘Zo moet (meer) werk (meer) lonen’, schrijft Donner.

De eerste keuring voor de Wajong ligt net als nu bij 18 jaar, de definitieve toets volgt met 27 jaar, gelijk met de leeftijdsgrens van de aangekondigde leer-werkplicht voor jongeren. Met 18, schrijft de minister, kan iemands arbeidscapaciteit nog niet goed worden beoordeeld. ‘Onderzoek toont aan dat mensen pas na hun 20ste fysiek en mentaal uitontwikkeld zijn.’ Wajong’ers met studiefinanciering verliezen hun uitkering. Zij krijgen zonodig 200 euro per maand ter compensatie van studievertraging of aanpassingen.

Het voorstel richt zich op aanvragen vanaf 2010, niet op wie nu al een Wajong-uitkering ontvangt.